Bài thuốc "Toàn chân nhất khí thang"

Toàn chân nhất khí thang - Hải Thương Lãn Ông

Toàn chân nhất khí thang tức Cứu âm thang bao gồm:

Thục địa: 8 đồng cân (đại tiện lỏng thì sao khô rồi hãy dùng, âm hư nhiều dùng gấp đôi).

Bạch truật: (sao vàng hạ thổ để trừ độc), âm hư tẩm sữa sao 3 đ/c, tỳ hư 5 đ/c.

Nhân sâm: 2 đ/c (hư lắm thì 1,2 lạng tùy nghi sử dụng, nếu mạch hồng thì không dùng).

Mạch môn: 3 đ/c (vị hàn thì sao vói gạo nếp, tỳ yếu, phế hư thì giảm ít đi).

Ngũ vị 5 phân, Ngưu tất 2 đ/c, Phụ tử chế 1,2 đ/c.

Các vị sắc với nước uống khi còn ấm.

Chủ trị chữa bệnh

Trúng phong bệnh nặng, âm hư phát nhiệt, thổ huyết, ho, tất cả các chứng hư lao rất nặng, cùng chứng ban chẩn trầm trọng trên suyễn dưới tả, trên thực dưới hư, trên nhiệt dưới hàn, uống vào liền khỏi.

Phương pháp này là một phương thuốc tư âm giáng hỏa rất hay sau khi chứng giả nhiệt đã lui, chứng chân hàn xuất hiện, thì chớ uống quá nhiều lại gây thêm chứng hư hàn ỉa chảy.

Ngưòi háo, bội Thục địa.

Phế nhiệt, tăng Mạch thôn.

Tỳ hư, tăng Bạch truật.

Dương hư, bội Phụ tử.

Khi phù, khi tán, thì tăng Ngũ vị, Ngưu tất.

Nguyên khí hư nhiều, thì bội Nhân sâm.

Trên có chứng giả dương, thì bỏ Nhân sâm.

Gân cốt yếu, thì gia Đỗ trọng sống 3 đ/c (xưa gọi là Tư tiêu mộc).

Nhận xét :

BỔ thủy, bổ hỏa, bổ khí, bổ huyết, đều có thuốc riêng, chỉ có phần âm của tỳ thận hư yếu, lại kiêm có hỏa ở tâm phế, cần phải ức chế, hoặc phần dương của can thận kém phải cần ôn bổ, thực ra không có thuốc cho nên Phùng Triệu Trương nghiên cứu tìm tòi, mới định ra phương này. Cách gia giảm trong đó cũng là làm cái ý bổ hỏa ỏ trong thủy, tàng dương ở trong thổ, là phương thuốc theo lý luận Thổ, Earn, Thủy đều dùng một khí hóa sinh ra.

Xét phương này là chữa chứng hư nhiệt rất hay người già người hư rất thích hợp, nhất là trẻ con ban chẩn nặng lại là cần thiết, còn gia giảm chỉ có một vị Đỗ trọng mà thôi.

Cho nên theo phương hướng này mà gia giảm, không dám thay đổi, áp dụng đã từ lâu hễ dùng đến là kiến hiệu, thường khi gặp chủ chứng của bài này thì

dùng thuốc phôi hợp cả tỳ, phố, thận phần nhiều thu được công hiệu. Như Phùng Triệu Trương bỏ Nhân sâm để chữa chứng ban chẩn; là để tránh hỏa độc trong chứng đỏ. Tôi gia thêm Nhục quế để chữa chứng hư phong, là muốn làm cho hỏa mạnh lên, vẫn dùng nguyên phương này là để cứu phần âm của tỳ và thận, bồ Thục địa, Mạch môn, Ngưu tất, gia Bào khương, Chích thảo, là để cứu phần dương của tỳ và thận.

Phương này có 2 vị Thục địa và Bạch truật là chủ dược, một vị chủ về tiên thiên và một vị chủ vồ hậu thiên, muốn giữ gìn tiên thiên nên để ý đến Thục địa; muôn giữ gìn hậu thiên nên để ý đến Bạch truật, Còn Nhân sâm là phần tham tá, Mạch môn, Ngũ vị, Ngưu tất, Phụ tử là phần quân lính chỉ nghe vào hiệu lệnh. Cho nên chữa bệnh đều có chủ dược, phép dùng thuổíc của người xưa rất là cẩn thận. Ngưòi học thuôc cần biết có Nhân sâm, Bạch truật thì phải có Thăng sài môi cổ thể đưa dương khí lên được; có Thục địa thì phải có Quế, Phụ tử, mới cổ thể bổ hỏa được. Chứng của bài này là suy kém. cần phải hiểu rằng chỉ có Thục địa và Bạch truật làm chủ yếu mà thôi.

Wednesday, March 29, 2017

Bài thuốc "Toàn chân nhất khí thang" - Hải Thượng Lãn Ông